Nu Elon Musk eindelijk met een wasbak het hoofdkantoor van Twitter binnen is gelopen, kunnen we wel zeggen dat er een nieuw tijdperk is aangebroken voor de website. Maar hoe relevant is Twitter eigenlijk?
Wie met regelmaat praatprogramma’s kijkt wordt om de haverklap geconfronteerd met de laatste meningen van Twitter. Kritische amateurrecensies, felle discussies over politieke ontwikkelingen en het cancellen van BN’ers: bij gebrek aan Gijs Rademaker dient Twitter veelal als vervangende opiniepeiler. Het lijkt erop dat men het gezang van de blauwe vogel als serieuze weerspiegeling ziet van onze maatschappij, maar ik geloof dat we daarmee de plank mis slaan.
Als we marketingbedrijven moeten geloven heeft Twitter in Nederland zo’n 3,5 miljoen gebruikers. Het platform heeft het afgelopen jaar een groeispurt gemaakt van zo’n 22%. Dat is best een forse stijging. 3,5 Miljoen Nederlanders is niet niks. Dat zijn er ongeveer evenveel als het aantal rokende mensen. Als je alle rokers in jouw leven dus in één kamer zou stoppen zou je niet alleen moeten hoesten, maar ook een gemiddeld beeld moeten krijgen van de verhouding Twitteraars in jouw omgeving. Of dat er veel of weinig zijn blijft natuurlijk subjectief en grotendeels afhankelijk van je omgeving. Als je in jaar vier van het vmbo zit of een kunstopleiding doet denk je nu misschien dat iedereen de hele dag zit te Tweeten, maar dat klopt niet. Want dat er zo veel Nederlanders zijn met een Twitter-account geloof ik wel, maar gebruiken ze die ook?
Dat is de hamvraag. Volgens marketingbedrijven niet. Het zijn er wel wat, maar in 2019 waren er maar 385 duizend unieke auteurs van Tweets, wat neerkomt op ongeveer 13.75% van alle Nederlandse accounts. Met diezelfde verhouding hebben we in 2022 naar schatting dus maar 481 duizend actieve Twitteraars. Iets minder dan een half miljoen. De rest van de Twittergebruikers zijn zogenaamde ’lurkers’. Ze lezen wel, maar plaatsen niks. Een relevante doelgroep voor marketingbedrijven, maar niet voor opiniepeilers want de mening van de lurkers lees je niet. Ook wordt er weinig onderscheid gemaakt tussen originele Tweets en Retweets. Iemand die de hele dag geintjes van Peter Kwint blijft Retweeten zou je als frequente Twitteraar kunnen zien, maar is in feite slechts een luidspreker voor iemand anders.
Die 3,5 miljoen konden we koppelen aan een tastbare groep mensen (rokers) en dat kunnen we ook doen voor die half miljoen actieve Twitteraars. Volgens het Nibud leefden er in 2019 namelijk een half miljoen Nederlanders in armoede en dat is de afgelopen jaren ongetwijfeld alleen maar toegenomen. Als je een willekeurige Nederlander aan zou spreken is de kans dus groter dat hij of zij in armoede leeft dan dat die persoon frequent Tweet.
Uiteraard kun je ook Tweeten over je armoede, maar wat ik probeer te zeggen lijkt me duidelijk: zo veel mensen zitten er niet achter al die ’trending topics’. “Maar Oscar,” hoor ik je denken, “dat is een drogreden! De hoeveelheid Twitteraars maakt niet uit! Als die half miljoen representatief is voor onze maatschappij dan heb je een prima steekproefgrootte voor een publieke opinie!” Prima, maar dat gaat voor Twitter niet op. Het is meermaals uit onderzoek gebleken dat negativiteit het beter doet op Twitter dan positiviteit. Iets wat voor de meeste algoritmes geldt, maar waar Twitter extra veel last van heeft vanwege haar vorm. Actieve Twitteraars zijn opzoek naar interactie dus een Tweet als: “Net boterham gegeten”, zal al snel plaats maken voor radicalere uitspraken.
In 2016 was al duidelijk dat er hierdoor politieke clusters vormen op Twitter die buitensporig veel invloed hebben op het politieke debat. Wie zich de digitale ophef tijdens de coronacrisis kan herinneren weet dat dat nog altijd het geval is. Als we in 2016 al wisten dat Twitter een vertekend beeld geeft van de publieke opinie, waarom beschouwen we ophef op dat platform dan nog als relevant? Ik denk dat de oorzaak ligt bij de reguliere media (het zal ook een keer niet). Het feit dat journalisten en BN’ers zelf fervente Twitteraars zijn geeft hen hoogstwaarschijnlijk het gevoel dat het platform belangrijker is dan dat het daadwerkelijk is. Als je in plaats van rokers alle journalisten en BN’ers uit je omgeving in één ruimte zet, durf ik te wedden dat daar een hoop Twitteraars tussen zullen zitten. Hen wil ik daarom een advies geven dat rokers bekend in de oren zal klinken:
Stop nu. Het brengt u en anderen ernstige schade toe.